سنگ کلیه یکی از بیماری‌های رایج در دستگاه ادرای و سیستم تصویه بدن از مواد زائد است؛ اما در صورت رعایت نکردن برخی عوامل، می‌تواند فرد را درگیر کرده و دچار درد طاقت‌فرسا کند.
به گزارش مشرق، درد عجیب و طاقت فرسایی دو طرف بدنش را فرا گرفته و مانند یک مار گزیده به خود می‌پیچد؛ درد هر لحظه شدید تر می‌شود و نشانه‌های بالینی حکایت از وجود عارضه در کلیه دارد.
کلیه یکی از اندام‌های داخلی بدن است که اهمیت بسیاری در دفع مواد زاید و حفظ تعادل در الکترولیت‌های خون دارد؛ همچنین می‌تواند هورمون‌های مهمی را نیز تولید کند. ساختار کلیه به‌صورت دو اندام لوبیایی شکل است که اندازه آنها هر کدام به اندازه یک مشت بوده و در دو طرف ستون فقرات، در انتهای قفسه سینه، قرار دارند. یک کلیه سالم در هر دقیقه حدود نصف استکان خون را تصفیه می‌کند و مواد زائد و آب اضافی را برای ساخت ادرار به‌کار می‌گیرد.
اهمیت کلیه‌ها
کلیه‌ها مواد زاید و مایعات اضافی را از بدن دفع می‌کنند. کلیه شما همچنین اسیدی که توسط سلول‌های بدن تولید شده است را حذف می‌کند تا تعادل طبیعی و سالمی از آب، نمک‌ها و مواد معدنی همچون سدیم، کلسیم، فسفر و پتاسیم در خون شما حفظ شود؛ بدون برقراری این تعادل، اعصاب، ماهیچه‌ها و سایر بافت‌های بدن ممکن است نتوانند به طور طبیعی کار کنند. همچنین در بدن، کلیه‌ها هورمون‌هایی تولید می‌کنند که به کنترل فشار خون، تولید گلبول قرمز و حفظ سلامت و استقامت استخوان‌ها کمک می‌کنند.
عوامل متعددی در پس پردۀ تشکیل سنگ ادراری وجود دارند؛ ولی، همۀ آنها در نهایت به یک موضوع منتهی می‌شوند؛ افزایش غلظت مادۀ معدنی در ادرار و رسوب آن.
عوامل دخیل در تشکیل انواع سنگ‌های سیستم ادراری
چاقی: در صورتی که دچار اضافه وزن باشید، بیشتر در معرض ابتلا به کلیه سنگ‌ساز خواهید بود
بیماری‌های کلیه: برای مثال بیماری کلیه پلی‌کیستیک که در آن خوشه‌های کیست مثل کلیه‌ها رشد می‌کند. این بیماران علاوه بر سنگ‌های کلیه ممکن است عملکرد کلیه خود را از دست بدهند؛
تغذیه: مصرف زیاد مواد پروتئینی نظیر گوشت و نمک خطر ایجاد سنگ‌های کلیه را افزایش می‌دهند. در حالی که مصرف فیبر و سبزیجات و آب فراوان عوامل بازدارنده هستند.
ویتامین‌ها: افزایش سطح ویتامین D به دلیل آزادکردن مقادیر زیاد کلسیم، در خون و سپس در ادرار، ریسک سنگ ادراری را زیاد می‌کند. ویتامین C نیز مرتبط با نوع خاصی از سنگ‌های کلیه موسوم به «سنگ‌های اگزالاتی» است. در این میان، ویتامین B عاملی مفید و بازدارنده از سنگ کلیه است.
برخی از بیماری‌های خاص: مانند بیماری‌هایی که متابولیسم و عملکرد کلیه را دچار تغییر می‌کنند؛ بیماری التهابی روده، پرکاری غدۀ پاراتیروئید و حتی دیابت می‌توانند باعث سنگ کلیه شوند و در نهایت، فاکتورهای فردی مثل مردبودن، چاقی و سن بالا. سنگ کلیه در مردان حدود ۳ برابر بیشتر از زنان است.
علائم بروز سنگ کلیه می‌تواند یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:درد شدید در دو طرف کمر ،درد معده که از بین نمی‌رود،خون در ادرار،حالت تهوع یا استفراغ،تب و لرز،ادراری که بوی بد می‌دهد یا کدر به نظر می‌رسد.
تشخیص سنگ کلیه
برای تشخیص سنگ‌های ادراری از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. مهم‌ترین عامل در تشخیص سنگ کلیه علائم شخص است. درد پهلوها که به دستگاه تناسلی تیر می‌کشد یک علامت تشخیصی بسیار مفید در تشخیص سنگ کلیه است.
تشخیص استاندارد و نهایی و اصلی سنگ کلیه با تصویربرداری سی‌تی‌اسکن است که در آن سنگ و محلی که سنگ در آن قرار دارد تشخیص داده می‌شود. تصویربرداری اشعه ایکس نیز در موارد زیادی می‌تواند وجود سنگ را تشخیص دهد. با این‌حال بعضی از سنگ‌های ادراری به دلیل جنسی که دارند در تصویربرداری مشخص نمی‌شوند.انجام‌دادن برخی آزمایش‌ها و سونوگرافی نیز در تشخیص سنگ‌های ادراری کمک‌کننده است.
دفع سنگ کلیه
سنگ‌هایی که اندازۀ کوچک‌تری دارند وارد حالب می‌شوند و اگر اندازۀ آنها خیلی بزرگ نباشد دفع سنگ کلیه رخ می‌دهد و از طریق ادرار دفع می‌شوند. برای دفع سنگ کلیه در چنین شرایطی باید بیمار مایعات فراوان دریافت کند.
فکر کنم سنگ کلیه دارم، چکار کنم؟
در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. ممکن است از شما خواسته شود که مایع اضافی بنوشید تا سنگ از ادرار خارج شود. اگر ادرارتان را فشار می‌دهید و می‌توانید تکه‌ای از سنگ را که از بین رفته است نجات دهید، آن را نزد پزشک ببرید. یا ممکن است نیاز به برداشتن سنگ با جراحی داشته باشد.
پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه
با اینکه سنگ کلیه بسیار شایع است؛ اما، با انجام‌دادن موارد ساده‌ای می‌توان از تشکیل سنگ کلیه پیشگیری کرد. چند توصیۀ ساده جهت پیشگیری از سنگ کلیه:
همیشه و به میزان کافی آب بنوشید.
برخلاف تصور بسیاری از مردم، کلسیم پایین موجب بروز سنگ کلیه می‌شود. بنابراین مواد غذایی سرشار از کلسیم، نه تنها برای پیشگیری از پوکی استخوان توصیه می‌شوند، بلکه از ایجاد سنگ کلیه نیز جلوگیری می‌کنند.
نمک کمتری مصرف کنید.
مصرف مواد غذایی حاوی اگزالات را محدود کنید. موادی مانند: اسفناج، شکلات، سیب‌زمینی شیرین، قهوه و فراورده‌های سویا
از مکمل ویتامین C بیش از حد استفاده نکنید.
مصرف پروتئین‌های حیوانی را در رژیم غذایی خود محدود کنید.
منبع: مشرق نيوز