به گزارش خبرنگار ایلن، اوایل مرداد ماه ۱۴۰۰ بود که در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) پرونده منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان بررسی و با تصویب اعضای کمیته، اورامات/ هورامان به عنوان بیست و ششمین میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.
پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان در استان‌های کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم قرار دارد که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است. هورامان یا اورامان نام منطقه‌ای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است که بخش‌هایی از شهرستان‌های سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستان‌های روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه را شامل می‌شود. بخش اصلی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات شامل دره‌های ژاوه رود، اورامان تخت، لهون است.
پویا طالب نیا (سرپرست پایگاه منظر تاریخی فرهنگی اورامانات) با اشاره به آنکه درحال نوشتن طرح مدیریتی برای هورامان هستند، گفت: این طرح مدیریتی درواقع برنامه‌ریزی ۵ساله برای هورامان است که سیاستگزاری و سبک مدیریتی آن برای ۵ سال تبیین شده. این مهم به صورت کتاب چاپ شده و سعی شده این طرح با رویکرد مدیریت جامعه محلی نوشته شود چراکه زمانی که اورامان به ثبت جهانی رسید، یک میراث زنده بود و زندگی در آن جریان داشت و این زندگی ادامه دارد. همچنین به دلیل وسعت منطقه بر آن شدیم تا رویکرد مدیریت جامعه محلی را در نظر بگیریم و با درگیر کردن جامعه محلی، کارها را پیش ببریم و از کارها و امور آسیب رسان جلوگیری کنیم.
او ادامه داد: اطلس صنایع دستی اورامان تدوین شده و با مطالعاتی که انجام شد، علاوه بر شناخت و معرفی ظرفیت‌های موجود، آنچه که آسیب دیده یا در معرض فراموشی است، احیا شود. در حوزه صنایع دستی با مبحثی دو جانبه روبه رو هستیم چراکه از یک سو موضوعاتی همسو با میراث ناملموس در منطقه مطرح است و از دیگر سو بحث اقتصادی و درآمدزایی مطرح می‌شود چراکه گردشگران با حضور در منطقه می‌توانند از صنایع دستی مردم خریداری کنند و درآمدزایی در منطقه ایجاد شود.
منطقه اورامانات دارای چند نوع صنایع‌دستی خاص است که در مناطق دیگر با این کیفیت و اصالت کمتر دیده می‌شود، نازک کاری، ساز سازی، ارغوان بافی، قالی و گلیم، جولایی، موج بافی، کلاش، نمدمالی، لباس‌های محلی، زیورآلات سنتی و سراجی سنتی از جمله این هنرهاست. بسیاری از صنایع دستی اورامانات نظیر کلاش (گیوه) و ارغوان به عنوان آثار صنایع‌دستی در فهرست میراث جهانی و ملی به ثبت رسیده‌اند.
سرپرست پایگاه منظر تاریخی فرهنگی اورامانات با اشاره به آنکه بخصوص در بخش کرمانشاه شاهد آن بودیم که گردشگران به مقاصد خاصی سفر می‌کردند که سبب شده بود علاوه بر کاهش ارائه خدمات در این مناطق سایر مقاصد تقریبا بدون گردشگر باقی بمانند، گفت: برآن شدیم تا محورهای جدید گردشگری برای هورامان معرفی کنیم. در این راستا، با اعتبارات سال گذشته در صدد معرفی محور شهرستان جوانرود برآمدیم که به منطقه کلاشی معروف است. ساماندهی قلعه جی را نیز با همکاری روستاییان انجام دادیم و زیرساخت‌ها آماده و ساماندهی روستا طی دو فاز عمرانی انجام شد. امسال نیز با اعتبارات موجود، ساماندهی روستای کلاش لولم را نیز آغاز کردیم تا بتوانیم در عین معرفی چند روستای جدید، ظرفیت‌های پذیرش مسافر را نیز فراهم کنیم تا در زمان پر مسافر، تعدادی از مسافران را به این مقاصد جدید اعزام کنیم. تمام این روستاها پلکانی هستند و جذابیت‌های زیادی برای گردشگران خواهند داشت.
طالب نیا اذعان داشت: در عید فطر امسال، جشنواره هزار دف در شهر باینگان برگزار کردیم که این مراسم نیز همسو با معرفی ظرفیت‌های جدید اورامان است. این مراسم امسال بیش از ۱۵ هزار بازدیدکننده داشت و در همان دو روز بیش از ۲۰ میلیارد تومان درآمد برای ساکنان منطقه به همراه داشت. این مراسم سال گذشته در پالنگان کردستان برگزار شد و امسال در نقطه جدیدی معرفی شد. درواقع توسعه گردشگری در منطقه می‌تواند چنین درآمدزایی را متوجه مردم منطقه کند.
توسعه گردشگری و رونق کسب و کار
او در پاسخ به این سوال که ثبت جهانی اورامانات و معرفی آن در یونسکو و جذب گردشگر، تا چه اندازه رونق اقتصادی را برای منطقه به همراه دارد به گونه‌ای که مردم منطقه به واسطه اشتغال و درآمدی که توسعه گردشگری برایشان دارد به حوزه‌های فعال در این بخش روی آورند و به نوعی از کول‌بری دور شوند و شغلی در حوزه گردشگری را جایگزین کول‌بری کنند، گفت: در کردستان چند اقامتگاه بومگردی فعال شده است که توسط افرادی راه‌اندازی شده که در گذشته در حوزه کول‌بری فعال بودند اما در نهایت با دریافت تسهیلات و راه‌اندازی واحد بومگردی به این حوزه ورود کرده‌اند. درعین حال نباید فراموش کرد که فعال شدن هر واحد بومگردی زنجیره‌ای از سایر فعالیت‌ها از جمله راهنمای گردشگری، حمل و نقل، صنایع دستی و… را فعال می‌کند. با فعال شدن هر کدام از این بخش‌ها، یک شغل ایجاد می‌شود. شاید نتواند راه اندازی چند واحد بومگردی و فعال شدن چند نفر را به کل جامعه کول‌برها در منطقه تعمیم داد اما نمی‌توان از اعداد و ارقامی که برگزاری جشنواره‌ها و حضور گردشگران برای مردم منطقه درآمدزایی ایجاد می‌کند نیز چشم پوشی کرد.
سرپرست پایگاه منظر تاریخی فرهنگی اورامانات خاطرنشان کرد: رونق کسب و کار در منطقه به واسطه حضور گردشگران می‌تواند گرایش به کول‌بری را کاهش دهد. برگزاری جشنواره هزار دف و کسب درآمد ۲۰ میلیارد تومانی طی دو روز نتیجه بارز حضور گردشگران در منطقه است.
طالب نیا درخصوص چالش‌هایی که برای توسعه صنایع دستی در اورامانت روبه رو هستند، گفت: با افزایش تعداد گردشگران شاهد افزایش تعداد فروشگاه‌های صنایع دستی نیز هستیم. این افزایش چشمگیر است. ضمن آنکه افزایش فروشگاه‌های صنایع دستی به معنای رونق تولید صنایع دستی است. برای مثال در روستای هجیج بیش از ۲۰ فروشگاه صنایع دستی برای فروش فعال است. بیشتر این شغل‌ها ثبت شده‌اند و آن‌هایی که ثبت نشده‌اند در لیست ثبت ملی قرار گرفته‌اند.
کاوش در اورامانات
او در پاسخ به این سوال که آیا منطقه اوارامانات نیازمند کاوش باستان‌شناسی است، گفت: حدود دو سال قبل حفاری و لایه نگاری در روستیا پایگلان کردستان داشتیم و نخستین کاوش‌های هدفمند باستان‌شناسی را رقم زدیم. اما بعد از آن کاوش دیگری صورت نگرفت و به نظرمان اورامانات خیلی نیازمند کاوش‌های باستان‌شناسی نیست.
انتهای پیام/منبع: ايلنا