گروه جامعه خبرگزاری فارس: نشست تخصصی «زن در آینه مقاومت» با هدف ارائه الگویی در جهت نقش‌آفرینی زنان در حوزه مقاومت برای زمینه‌سازی تمدن اسلامی و ایستادگی در برابر استکبار جهانی با حضور نیره قوی عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، لاله افتخاری نماینده سه دوره مجلس شورای اسلامی،از اعضای مرکزی حزب موتلفه اسلامی، عضو شورای عالی وحدت و دبیرکل اتحادیه جهانی زنان مسلمان، سارا سلیمی نمین محقق و نویسنده و جمعی از زنان نخبه و خواهران حزب موتلفه اسلامی در خبرگزاری فارس برگزار شد.
در ابتدا بهشته بادام‌چیان دبیرنشست با اشاره به ایام ولادت حضرت زهرا (س)، سالگرد شهادت نگین شهدای جبهه مقاومت شهید حاج قاسم سلیمانی و شهدای مظلوم غزه، در خصوص موضوع جلسه و اهمیت بحث «زن در آینه مقاومت» می‌گوید: «ذات انقلاب اسلامی ذات مقدمه‌سازی برای ظهور است و این ذات قدسی با تمام تحریفات و زورگویی مستکبرین جهان تا انقلاب حضرت مهدی (عج) پیش خواهدرفت. انقلاب اسلامی به برکت وجود امام خمینی (ره) در جهت‌گیری و معرفی مسیر تعالی بانوان و تسریع‌کننده حرکت زنان به سمت کمال متعالی، با محور قرار دادن شخصیت حضرت زهرا (س) پیشتاز بوده است.
یکی از شاخصه‌ها و مؤلفه‌های بانوان با الگوگیری از حضرت زهرا (س) مقاومت و ایستادگی در برابر زورگویان و مستکبرین است. امروزه گفتمان مقاومت و تبیین آن توسط انقلاب به یک حرکت عظیم و گسترده‌ای تبدیل شده که در حرکت و قیام همه آزادی‌خواهان جهان شاهد نمود این تصویر در مقاومت و پایداری هستیم.»
حضرت زهرا (س) الهام‌بخش تمام بانوان جهان است
در ادامه لاله افتخار با اشاره به بیانات رهبری، حضرت زهرا (س) را الهام‌بخش تمام جهان دانست و می‌گوید: «انقلاب ما برگرفته از آموزه‌های مکتب وحی از قرآن و عترت است و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند: «حضرت زهرا (س) در قله قرار دارند. در حقیقت بانوان ما هم در دامنه این راه هستند. البته تا قله خیلی فاصله دارند اما همچنان باید چشمشان به قله باشد.» علاوه بر اینکه حضرت زهرا (س) در همه کمالات انسانی در اوج قرار دارند، در بحث ایثار، مقاومت و شهادت هم در اوج هستند.
ایشان فرزند شهید و مادر شهیدان بوده و خودشان هم به شهادت رسیده‌اند. بنابراین ایشان الگوی مقاومت و بصیرت بخشی هستند. این انقلابی که برگرفته از فرمایشات رهبر انقلاب و الله‌اکبرهای این ملت است، فرماندهی همچون حضرت زهرا (س) که الهام‌بخش تمام بانوان است، دارد.»
تأثیرپذیری زنان ایرانی از حضرت زهرای مرضیه (س)
افتخاری در خصوص تأثیرپذیری زنان ایرانی از حضرت زهرای مرضیه (س) می‌گوید: «مردان و زنان ما همدوش هم حرکت کردند تا این انقلاب به پیروزی رسید. اگر زنان در تداوم انقلاب، در هشت سال دفاع مقدس و در جریانات مختلف جلوتر از مردان حرکت نکرده باشند، عقب‌تر هم نبوده‌اند چون الگویی همچون حضرت زهرا (س) داشتند. آیه شریفه قرآن بانوانی را که هرگز به حضرت زهرا (س) نمی‌رسند «مریم و آسیه» را الگوی تمام مؤمنین معرفی کرده است.
همچنین زنانی که در انقلاب ثبات داشته باشند، پایمردی کنند، تاب‌آوری و ایثار داشته باشند و با بصیرت در راه مقاومت حرکت کنند تبدیل به الگوهایی برای کشورهای دیگر می‌شوند. در حال حاضر زنان غزه از بانوان ایرانی الهام گرفته‌اند. شهید جمیله الشنطی یکی از شهدای غزه که توسط رژیم غاصب صهیونیستی مورد هدف قرار گرفته و به شهادت رسید، از جمله نمایندگان حماس بود که باعث شد نه تنها زنان و مردان حماس بلکه کودکان هم از بالاترین فرماندهان رژیم صهیونیستی مصمم‌تر و شجاع‌تر شوند. این مادران، کودکان را براساس آموزه‌های قرآن و عترت تربیت کرده‌اند. زنان غزه از زنان ایرانی الگو گرفته‌اند و در این مکتب تربیت شده‌اند.»
فرهنگی که فطرت‌ها را بیدار می‌کند
دبیرکل اتحادیه جهانی زنان مسلمان در خصوص ضرورت شکل‌گیری گفتمان مقاومت در میان بانوان جهان به عنوان ابزاری سازنده برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، می‌گوید: «در ابتدا باید تمدن را تعریف کنیم. تمدن تعاریف متفاوتی دارد اما تمدن نوین اسلامی شاخصه‌هایی دارد که نقطه اصلی و مطلب محوری آن فرهنگ است که از مکتب وحی و متناسب با فطرت است. اما اینکه چگونه این فرهنگ را جهانی کنیم و چطور از ظرفیت جامعه زنان استفاده کنیم، نکته‌ای است که برای ما بسیار کارساز خواهد بود.
در این راه باید در ابتد بانوان را متقاعد و سپس آنها را معلم و مروج این فرهنگ کنیم. این فرهنگ چون فطری است، فطرت‌ها را بیدار می‌کند؛ همانگونه که در جریان جنگ غزه شاهد آن بودیم در هفته‌های اول بسیاری از مردم جهان برای دفاع از مردم مظلوم غزه به پا خواستند. اینها بشر هستند و بشرها زبان مشترکی با یکدیگر دارند.
این زبان مشترک است که در حقیقت تأثیرگذاری می‌کند و زبان پیامبران الهی و مکتب وحی زبان مشترک انسان‌هاست. دفاع از مظلوم، بیزاری جستن از ظلم، خواستار عدالت بودن و… چیزهایی است که فطرت انسان‌ها می‌خواهد. بنابراین با جریان‌هایی که پیش آمده است، قدم‌ها در تحقق تمدن نوین اسلامی برداشته و تحقق آن بسیار راحت‌تر شده است.»
فرهنگی که در زندگی بانوان تأثیرگذار است
افتخاری در خصوص نوع و اهمیت فرهنگ در تمدن سازی می‌گوید: «فرهنگ در تمدن سایه می‌اندازد و اما نوع فرهنگ اهمیت دارد. فرهنگ تمدن غرب تا کنون کارایی نداشته و پاسخگو همه مردم به خصوص زنان نبوده است. به طوری که در حال حاضر گروه گروه از زنان غرب دارند مسلمان می‌شوند و آمارشان بیشتر از آقایان است.
فرهنگ اسلام فرهنگ کارآمدی است و در هر کشوری که وارد شده است توانسته خودش را نشان دهد. فرهنگ اسلام برخانم‌ها هم تأثیرگذار است. باتوجه به اینکه محرومیت خانم‌ها در طول تاریخ یک محرومیتی است که قرن‌هاست صورت می‌گیرد، اسلام به همه و بیش از همه به‌خانم‌ها خدمت کرده است. امروز ما گفتنی‌های زیادی برای بانوان جهان داریم که در جای دیگر آن را نمی‌شنوند. ما برای آن برنامه داریم و آنها استقبال کرده و خواهان این مسئله هستند.
در حال حاضر حجاب زنان ما الهام‌بخش جهان شده و این فرهنگ است که می‌تواند تمدن ساز باشد. بانوان ایرانی هم از حضرت زینب (س) و حضرت زهرا (س) الگو گرفته‌اند. برای همین اگر در جنگ شهیدی را می‌آوردند هیچکس نمی‌گفت: «شهید من…» همه به دنبال پیکر پاک شهید می‌رفتند و بوسه می‌زدند، دل می‌سوخت اما می‌گفتند: «قربان دل حضرت زینب (س)…»
جایگاه «زن» در منطق اسلام
در ادامه نیره قوی در خصوص نقش انقلاب اسلامی و امام خمینی (ره) در جریان‌سازی گفتمان مقاومت در میان بانوان، توضیح می‌دهد: «در منظومه فکری حضرت امام خمینی (ره) جایگاه زن، جایگاه انسانی است. وقتی به اندیشه ایشان نگاه می‌کنیم، انسان مکلف است و جنس زن و مرد معنایی ندارد. منطق ایشان مبتنی بر منطق اسلام است و در منطق اسلام و در آیات قرآن آمده ویژگی مؤمن حیات طیبه است که اوج یک زندگی پاک، سالم و الهی است که وسیله آن انسان به قرب می‌رسد. یک اصلی در اندیشه امام که براساس قرآن محرز است، حفظ کرامت انسان است. در منطق ایشان تعریف انسان اعم از مذکر و مؤنث بودن است.
زنان به دنبال حقوقشان هستند؛ اما تکلیف مقدم است
قوی با طرح این مسئله که برای شناخت فرد انسانی چه شاخصه‌ای شایستگی برای مسؤولیت‌پذیری را مشخص می‌کند؟، می‌گوید: «امروزه ما به مسؤولیت‌پذیری، مقاومت می‌گوییم. آن شایستگی که این ویژگی را به انسان می‌دهد، تقوایی است که انسان دارد. شاخصه دیگری که در اندیشه امام خمینی (ره) وجود دارد این است که در منطق اسلام، زن و مرد قبل از اینکه به حق‌شان بپردازند، تکلیف دارند.
اگر امروز در اندیشه معاصر ما، زنان بیشتر در تحولات اجتماعی شامل انقلاب‌ها، جنبش‌ها و… حضور دارند و دخیل هستند، معمولاً به دنبال حق و حقوقشان هستند اما در اندیشه امام تکلیف مقدم بر حق است.»
الگویی که معاصرسازی شد
قوی با اشاره بر الگوی تمام زنان جهان، امام خمینی (ره) را الگوساز معاصر معرفی می‌کند و می‌گوید: «۱۴۰۰ سال است که ما الگویی مانند حضرت زهرا (س) در مقاومت و در نقش‌های مادری، همسری و تربیت فرزند و… داریم. هنر امام خمینی (ره) این بود که علاوه بر معرفی کردن الگو، الگو را معاصرسازی کرد. یعنی به جهان و زنان این مسئله تفهیم شد که ارزش‌های الهی کهنه نمی‌شود. ارزش‌های الهی ابدی است چرا که شخصیت و کلام وحی توانسته آن ارزش‌ها را قوام ببخشد.
حجاب زن ایرانی نمادی است برای تبلور زن مسلمان در زمان پیروزی انقلاب و بعد از آن می‌بینیم که بسیاری از کشور‌ها، سازمان‌ها، مراکز، شخصیت‌ها، نوشته‌ها، اندیشه‌ها حول این است که چگونه حضرت امام توانستند این نماد سازی را داشته باشند؟ مهمترین اصلی که باعث شد امام بتوانند این اندیشه را تبلور ببخشند و به منصه ظهور برسانند این بود که باور داشتند زن در انسانیت تفاوتی با مرد ندارد.»
چرا باید گفتمان مقاومت در بین زنان شکل گیرد؟
قوی در این خصوص می‌گوید: «جمهوری اسلامی در پیاده‌سازی دین نسخه آخر نیست. امروزه شیعه و سنی منتظر منجی هستند تا در آینده نسخه آخر دین اسلام را پیاده سازی‌کند. از نظر ساختاری مدل‌های مختلفی و از نظر محتوا مبانی گوناگونی وجود دارد که منبع اصلی ما قرآن و سنت است. مبانی ما توحید محور است. هر انسانی مکلف است برای بقا و ترویج دین تلاش کند.
شهید مطهری می‌گوید: «فرق مسلمان و غیر مسلمان این است که مسلمان منتَظِر است برای یک مُنتَظَر…» این مسئله ضرورت بقای اندیشه و نگاه به آینده است و یک انسان منتظر باید روشن‌بین، امیدوار، متفکر و اندیشه‌ای مبتنی بر عقلانیت و وحیانیت، تکلیف‌مدار، مطالبه‌گر، حق‌خواه، جسور، مقاوم و شجاع باشد. تا امروز بتواند به عنوان یک زن در بین جامعه جهانی در حین داشتن تمامی ابزارهای سلطه از جمله ثروت اقتصادی و تمامی ابزارهای امنیتی و…سکوت نکند و عامل باشد.»
زنانی که برای ماندن اسلام به میدان رفتند
وی با اشاره به سخنان مارکس‌وبر، در خصوص زنان آزاده غزه می‌گوید: «مارکس وبر جامعه‌شناس آلمانی در خصوص نظام سلطه که بر مبنای لیبرالیسم شکل گرفته می‌گوید: «انتهای نظام لیبرالیسم با ابزار دموکراسی برای بشر قفس آهنین است.» امروز انسان در غرب در قفس آهنین خودخواهی‌های خودش چنان گیر کرده است که هیچ چیزی جز منافع خودش نمی‌بیند.
در جنگ غزه در مدت ۳ ماه بیش از ۲۰ هزار شهید داشتیم. دلمان لرزید اما افتخار کردیم به زنانی که برای ماندن آینده و برای اسلام نه تنها همسران و فرزندانشان بلکه خودشان هم به میدان رفتند. امروز زن دلاور غزه در برابر چشمان جهان، آن قفس آهنین که نهایت لیبرالیسم است و انسان غربی در آن محصور شده را شکسته است.
به ظاهر زنان غزه به تنهایی دارند می‌جنگند اما اندیشه اسلام و مسلمانی بزرگترین ظرفیتی است که بقای او را برای آینده و علت و ضرورت ماندگاری گفتمان مقاومت، شکل‌گیری گفتمان مقاومت در بین زنان، تدام و گسترش آن را فریاد می‌زند. امروز زن مسلمان در غزه است که برای حفظ ارزش‌ها فرزند، پسر و همسرش را به میدان فرستاده است. ما هم باید با هر ابزاری که در دست داریم در بقا، شکل‌گیری و تدام این گفتمان تلاش کنیم و همیار زنان در غزه باشیم.»
با نگاه ابزاری، زن هیچ جایگاه معنوی نخواهد داشت
در ادامه نشست سارا سلیمی نمین در خصوص اهمیت جایگاه زن در شکل‌گیری گفتمان مقاومت می‌گوید: «برای شکل گیری گفتمان مقاومت در ابتدا باید یاد بگیریم که با دنیا، با زنان، با فضای‌های متفاوتی از حوزه مقاومت ارتباط برقرار کنیم و با آنها آشناشویم و در این شناخت و تعامل گفت‌وگو برقرار کنیم.
متأسفانه زنان کشورهای اسلامی همسایه ما تمام تلاشش این است که دیده شوند و تنها ابزار این دیده شدن در آنها فقط زیبایی ظاهری است. این زنان تلاش می‌کنند تا مردی به آنها توجه کند تا بتوانند یک جایگاهی حتی در زندگی شخصی‌شان داشته باشند. وقتی به زن نگاه ابزاری می‌شود، حتی در خانواده این نگاه ابزاری می‌تواند توسعه پیدا کند و زن هیچ جایگاه معنوی و عمیقی نخواهد داشت و کارکردش، کارکرد جنس و تولید مثل خواهد بود. حتی آن نقش تربیتی و ارزنده‌ای که یک زن می‌تواند در خانه داشته باشد از قلم می‌افتد.
متأسفانه در کشورهای اسلامی اطراف ایران، زنانی با پوشش اسلامی که اعتماد به نفس داشته باشند و بتوانند محصول فرهنگی خود را با پوشش فرهنگی خود ارائه کنند،کم است. ما زیر سایه تعلیمات و آموزه‌های امام خمینی (ره) یاد گرفتیم که بودن در جامعه و حضور اجتماعی، کنش‌ها و فعهالیت‌هایمان نیاز به خودآرایی زنانه ندارد؛ بلکه بخش انسانی ما زنهاست که باید در جامعه نقش‌آفرینی کند.
متأسفانه توجه نکردیم که در دایره مقاومت که دایره بزرگی است و نفرات دیگری را از کشورهای دیگر دوشادوش ما قرار می‌دهد، باید افق نگاهمان را بلند کنیم و توجه کنیم که ما الگویی برای زنان حوزه مقاومت و زنان دنیا هستیم که تمایلی به پیروی از جریان سلطه ندارند. در دنیا جریان‌های سلطه ذیل یک گفتمان خاص تلاش می‌کنند تا همه اقتصاد، فرهنگ، تفکر، دین و… را به عنوان ابزاری برای سودجویی اقتصادی و قدرت مورد بهره‌برداری قرار دهند. اما انسان‌های آزاده در دنیا که شامل بخش عمده‌ای از زنان آزاده هم می‌شود با این جریان سلطه مخالف هستند.»
ما با جریان سلطه مخالفیم…
سلیمی نمین در خصوص جریان سلطه می‌گوید: «جریان سلطه چیزی شبیه به صهیونیسم است. یک نوع گفتمان و تفکر است که تفکر جهانی را برای رسیدن به نتیجه در اختیار صاحبان قدرت سازمان می‌دهد. انسان‌های آزاده در کل دنیا از جمله خانم‌هایی که آزاده هستند تمام تلاششان را می‌کنند که بگویند ما با این جریان سلطه مخالفیم. وقتی که قرار است که این افراد با جریان سلطه مخالف باشند و زن شیعه و مسلمان هم مخالف باشد بنابراین در یک صف و در یک جبهه قرار خواهند گرفت.
ممکن است که آن زن آزاده‌ای که در ایرلند و کانادا و آمریکا و… وسط میدان می‌آید و شعار ضد صهیونیستی می‌دهد مسلمان هم نباشد اما می‌فهمد جریان سلطه بر روی تفکر، زیست، فرهنگ، تمدن، آینده و… او تأثیر می‌گذارد و همه را در اختیار خودش می‌گیرد؛ بنابراین در برابر آن مقاومت می‌کند. اینگونه است که نگاه ما به دنیا و به جریان سلطه وسعت پیدا می‌کند و نقش ما هم به همان میزان گسترده خواهد شد.
بنابراین نقش خانم‌ها از آقایان به مراتب قوی‌تر است و در دنیا هم این نقش می‌تواند دقیق‌تر، حساس‌تر و حساب شده تر دیده شود و اگر ما قرار است این نقش را به درستی ایفا کنیم نیاز است که بسیار هشیارتر، آگاه‌تر، اهل مطالعه باشیم و جدی‌تر زندگی کنیم.»
دنیای امروز دنیایی متفاوت از دیروز
وی در خصوص ابزارها و الزام‌هایی که برای عملیاتی شدن و تحقق گفتمان مقاومت نیاز است، می‌گوید: «دنیای امروز دنیای متفاوت از دیروز است. امروز حتی بچه‌های یک ساله و دو ساله می‌توانند از اینترنت استفاده و آن را مدیریت کنند. این درحالی است که شاید ۳۰ سال پیش چنین امکاناتی وجود نداشت و به همین علت ما از بچه‌ها عقب می‌مانیم.
ما باید این ابزار را یادبگیریم و سرعتی که در تغییر ابزار زندگی وجود دارد را درک کنیم و با آن همراه شویم تا بتوانیم آن نقش هدایتی و هدایتگر خودمان را به درستی ایفا کنیم. شاید مقدم بر محدود کردن تکنولوژی این باشد که ما از تکنولوژی یاد بگیریم که چگونه و با چه اهدافی از آن استفاده کنیم. متأسفانه در این مسئله ما خیلی ضعیف عمل کرده‌ایم.
اگر رویکردمان را اصلاح کنیم، همین امروز برای یادگیری دارای عقب‌ماندگی انباشته هستیم و باید آن را به سرعت طی کنیم و خودمان را به روز برسانیم تا حداقل بتوانیم با فرزندانمان درست صحبت کنیم. اتفاقی که در جریان مقاومت افتاده این است که مقاومت در این مرحله توانست به واسطه بچه‌های مقاومت که در جبهه قرار گرفتند با دنیا ارتباط برقرار کند. همان نسل Z که ما نگران هستیم که اگر انقلاب را به دست آنها واگذار کنیم چه خواهد شد، الآن در جبهه مقاومت و در پیشانی قرار گرفتند و توانستند با دنیا ارتباط برقرار کنند و توده‌های مردم را در سراسر دنیا وسط خیابان برای مقابله با جریان سلطه بکشانند.
ما باید درک کنیم که این دنیا دنیایی متفاوت از دیروز ماست و ابزاری به نام رسانه دارد و ذات آن رسانه‌ای شده که امروز تک تک ما رسانه‌ایم. اما این ابزار نیاز به مغز دارد و این وظیفه ماست که آموزه‌های دینی‌مان را به بچه‌ها انتقال دهیم. دنیا دنیای معرفت است و اگر ما این شناخت را انتقال ندهیم بچه‌هایمان به سراغ معارفی می‌روند که ممکن است آلودگی داشته باشد.»
مادران هوشیار؛ لازمه هم‌صدایی در گفتمان مقاومت
نقش مهم و اساسی مادر بر عهده جنس زن است و بانوان باید هوشیارانه به آن بپردازند. مادران باید این سرعتی که بچه‌ها به سمت بلوغ، تکامل و توانمندی‌های انسانی پیدا کرده‌اند را دریابند و هم‌پای فرزندانشان حرکت کنند. همچنین باید لازمه‌ها و الزامات این سرعت را فراهم کنند تا بچه‌ها به درستی بتوانند از این ابزار استفاده کنند.
در این دوره جوان‌ها با همین گوشی‌های موبایل که گاهی برای ما در حد سرگرمی است، پیام‌های خود را به دنیا مخابره می‌کنند. همین بچه‌ها ظلم اسرائیل را به دنیا انتقال دادند. امروزه هر لحظه هر اتفاقی که می‌افتد چندتا جوان حضور دارند و آن را به دنیا مخابره می‌کنند و همین جریان زنده باعث می‌شود که مردم به خروش بیایند و اعتراضاتشان را نشان دهند. این مسئله بیداری‌های گسترده‌تری ایجاد می‌کند. توجه به سمت ریشه‌های این مقاومت و تفکری که باعث تحولات اساسی‌تری در جهان می‌شود تا روزی که همه به این هشیاری و بیداری برسند و دنیا از جریان سلطه نجات پیدا کند، ادامه خواهد داشت.
ما باید بتوانیم با دنیا گفت‌وگو کنیم و با جبهه‌های مختلفی که در مقابل سلطه جهانی مقاومت می‌کند هم‌آوا شویم تا با یکدیگر در یه جبهه مشترک حرکت کنیم.»
پایان پیام/
منبع: فارس