شهرداری تهران با همکاری پلیس از اواخر پاییز با هدف تشخیص دامنه پوشش معاینه‌فنی خودروها در سطح شهر تهران و همچنین اطلاع آماری از تعداد خودروهای فاقد برگه سلامت معاینه‌فنی، اقدام به انجام آزمون خیابانی خودروهای درحال حرکت در مناطق مختلف پایتخت کرد. اما در نتایج این پایش، اطلاعات هشدارآمیزی فراتر از آنچه تصور می‌شد، دیده می‌شود. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع می پردازیم.
هدف کنترل خیابانی آلایندگی خودروها
چهارم دی‌ماه امسال مدیرعامل پیشین ستاد معاینه‌فنی شهر تهران از اجرای طرح کنترل خیابانی ، برای بررسی آلایندگی و معاینه‌فنی خودروها خبر داد. شادی مالکی با تاکید بر اینکه این طرح با همکاری پلیس در مسیرهای بزرگراهی در حال اجراست، اظهار کرد: کنترل خیابانی با هدف مشخص شدن وضعیت آلایندگی خودروهای عبوری در شهر به صورت میدانی اجرایی شده تا مشخص شود چه تعداد از خودروهای عبوری در شهر، در شرایط مطلوب آلایندگی قرار دارند.
وی ادامه داد: این طرح در راستای پایش میدانی خودروهاست تا به این نتیجه برسیم چه تعداد از خودروهایی که در این پایش به صورت تصادفی انتخاب می‌شوند، گواهی معاینه‌فنی دارند و همچنین چند درصد خودروهای دارای گواهی معاینه‌فنی، می‌توانند در آزمون آلایندگی نمره قابل‌قبول بگیرند.
مالکی با بیان اینکه در کنترل خیابانی مشخص می‌شود چند درصد خودروهای مردود در آزمون آلایندگی، خودروهای فرسوده و دارای سن بالا هستند، افزود: با انجام این بررسی، متوجه می‌شویم خودروهای با سن بالاتر از ۱۰سال و دارای گواهینامه معاینه‌فنی، پس از اخذ این گواهی تا چه مدت زمانی توانستند استانداردهای آلایندگی خود را حفظ کنند. این اطلاعات نشان می‌دهد که چه میزان از خودروهای فرسوده و تا چه زمانی توانسته‌اند، استاندارد آلایندگی را حفظ کنند.
مدیرعامل پیشین ستاد معاینه‌فنی شهر تهران تاکید کرد: براساس تحلیل داده‌های این آزمون می‌توان تصمیم گرفت خودروهای فرسوده و دارای سن بالا، باید چندبار در سال جهت پایش و انجام معاینه‌فنی به مراکز مراجعه کنند.
مالکی در پایان گفت: این طرح حداقل در بازه زمانی ۲۰روزه اجرایی می‌شود تا نتایج آن به صورت علمی قابل‌استناد باشد و قرار است نتایج آن به مراجع ذی‌صلاح و ارگان‌های بالادستی ارائه شود تا بخش‌هایی که نیاز به حمایت و تدابیر جدی‌تر دارد، با همکاری دولت اجرایی شود.
ابطال معاینه‌فنی ۱۶۹ خودرو
چند روز قبل، مدیرعامل جدید ستاد معاینه‌فنی خودروهای تهران در تشریح نتایج طرح کنترل خیابانی معاینه‌فنی خودروها گفت: از ابتدای طرح پایش تاکنون، معاینه‌فنی ۱۶۹خودرو ابطال و برای ۲۱۰خودرو به علت نداشتن معاینه‌فنی یا دودزا بودن توسط پلیس جریمه صادر شده است.
سیدمحمدمهدی میرزایی‌قمی درخصوص نتایج حاصل از پایش خودروها در این طرح که به مدت سه هفته اجرایی شد با بیان اینکه در این بازه زمانی، تعداد ۷۸۹ خودرو سبک متوقف و با استفاده از تجهیزات آزمون آلایندگی کنترل شده‌اند، اظهار کرد: ۷۲۸ خودرو سبک با عمر بیش‌از چهار سال و ۶۱ خودرو با عمر ۴سال و کمتر در این طرح به‌صورت تصادفی با همکاری پلیس راهور، مورد پایش قرار گرفته‌اند.
وی در تشریح دستاوردهای این پایش و نتایج حاصله از این آزمون‌ها گفت: بررسی‌ها نشان داد که از این تعداد خودرو، ۳۵درصد فاقد معاینه‌فنی بوده‌اند و از خودروهای دارای معاینه‌فنی، تنها ۲۵درصد به مراکز معاینه‌فنی شهر تهران مراجعه کرده و ۷۵درصد آنها از مراکز خارج از شهر تهران گواهی معاینه‌فنی دریافت کرده‌اند.
وی با بیان اینکه نتایج آزمون آلایندگی این خودروها نشان می‌دهد ۵۶درصد آنها دارای شرایط تعیین‌شده حدود مجاز آلایندگی سازمان حفاظت محیط‌زیست بوده‌اند؛ یعنی در آزمون‌های معاینه‌فنی خیابانی قبول شدند، افزود: ۵۶درصد خودروهای دارای معاینه‌فنی در آزمون آلایندگی مردود شده‌اند و این درصد مردودی، با توجه به میزان بالای مراجعات به مراکز خارج از شهر تهران دور از انتظار نیست.
میرزایی قمی در پاسخ به این سوال که آیا با خودروهای مردودشده در آزمون‌ها برخوردی صورت می‌گیرد، گفت: خودروهای آلاینده و دودزا توسط پلیس راهور جریمه و با کنترل آنلاین معاینه‌فنی آنان، در صورت صحت معاینه‌فنی و مردودی در آزمون، نسبت‌به ابطال آن اقدام می‌شود که بر همین اساس از ابتدای طرح پایش تاکنون، معاینه‌فنی ۱۶۹خودرو ابطال و برای ۲۱۰خودرو به علت نداشتن معاینه‌فنی یا دودزا بودن توسط پلیس جریمه صادر شده است.
این مقام شهرداری تهران همچنین درباره اقدام شهروندان تهرانی به دریافت برگه معاینه‌فنی از مراکز خارج از محدوده پایتخت نیز تصریح کرد: بالغ‌بر ۴۰درصد خودروهای پایتخت برای دریافت معاینه‌فنی به مراکز خارج شهر تهران مراجعه می‌کنند. بدون تردید برای افزایش اثربخشی معاینه‌فنی در بحث کاهش آلودگی هوا، باید سطح معاینه‌فنی در کلان‌شهرها با سایر شهرها متفاوت باشد. ایجاد بسترهای قانونی این رویه به نحوی رعایت عدالت اجتماعی نیز محسوب می‌شود.
خودرویی که در شهری که با مشکل آلودگی روبه‌رو نیست تردد می‌کند، نیازی نیست با شرایط سختگیرانه یک کلان‌شهر با بحران آلودگی هوا مورد ارزیابی و پایش قرار بگیرد. البته این مهم باید در قانون پیش‌بینی شود چون براساس آیین‌نامه اجرایی نحوه انجام معاینه و صدور برگه معاینه‌فنی خودرو مصوب هیات وزیران گواهی معاینه‌فنی که از طریق مراکز معاینه‌فنی در چارچوب سامانه ملی یکپارچه معاینه‌فنی صادر می‌شود، در سراسر کشور معتبر است.
منبع: دنیای خودرو