دکتر شهرام شیرکوند ، پژوهشگر و مشاور صنعت *
متخصصان حوزه های صنعتی و اقتصادی اتفاق نظر دارند که تولید دانش‌بنیان یا تولید متمرکز بر دانش، توام با کارآفرینی و اشتغال زایی، رمز شکوفایی صنعت داخلی و توسعه صنعتی است. تقویت تولید دانش‌بنیان با هدف افزایش بهره وری و توسعه اشتغال پایدار بسیار حائز اهمیت است. کشورهای پیشرفته با تلاش مستمر در جهت توسعه تولید مبتنی بر دانش، صنعت داخلی خود را به سطحی از رشد و شکوفایی رسانده‌اند تا بتوانند محصولات تولیدی خود را به سایر کشورها صادر کرده و درصد بالایی از اشتغال، درآمد و ارزش‌افزوده کشورشان را به بخش های تولیدی اختصاص دهند زیرا توسعه تولید دانش بنیان در کشور علاوه بر ایجاد اشتغال و آسایش، سبب تولید محصولات جدید و با کیفیت می‌شود.
در اکثر کشورهای صنعتی به موازات سرمایه‌گذاری در بخش‌های مهم اقتصادی ، به توسعه و بهبود صنایع خودروسازی نیز توجه و به طور مستقیم و غیرمستقیم (صنایع مرتبط) در این نوع صنایع سرمایه‌گذاری می‌شود. هرچند ممکن است سرمایه‌گذاری در صنایع داخلی به‌ویژه صنعت خودرو، اندکی بار مالی داشته باشد، اما برای تسریع در روند توسعه این صنعت در کشور و مرتفع کردن مشکلات حوزه خودرو به‌منظور جهانی‌سازی برند خودرو ایرانی، تقبل هزینه‌های این بخش ازسوی دولت اجتناب‌ناپذیر است. صنعت خودروسازی ایران به عنوان رکن دوم اقتصاد ملی و یکی از بخش‌های مهم صنعتی، در حرکت به سمت توسعه اقتصادی، از جمله بخش‌های زیربنایی اقتصادی کشور است که به صورت مستقیم فرآیند توسعه تولید مبتنی بر دانش را تحت تاثیر قرار می دهد و از عوامل مهم توسعه کسب و کار و اقتصاد به شمار می رود. لذا توجه به تولید دانش بنیان و طراحی و تولید محصولات جدید در شرکت های خودروساز داخلی ( سواری و تجاری ) نقش مهمی در خودکفایی و ارتقای کیفی تولید ملی کشور دارد. طبق آمار و ارقام موجود، بخش تولید کشور « به ویژه صنعت خودروسازی» که همواره از افتخارات صنعت کشور محسوب می شود ، تاثیر بسزایی در توسعه فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی و اشتغال زایی داشته و به این سبب توجه به توسعه صنایع خودروسازی و صنایع وابسته به آن از اولویت خاصی برخوردار است. علاوه بر نقش صنعت خودرو در توسعه کسب‌وکار، ارتباط تنگاتنگ عموم افراد جامعه با صنعت خودرو در زمینه‌های گوناگون حمل‌ونقل، اهمیت خودرو در زندگی شهروندان از نظر دسترسی به خدمات و رفاه اجتماعی را دوچندان می‌کند و بیانگر نقش فرهنگی و اجتماعی این صنعت در اجتماع است.
صنایع خودرو سازی در ایران، به منظور توسعه تولید دانش بنیان و نوآورانه همواره با دانشگاه ها ، مراکز علمی و پژوهشی کشور همکاری و همیاری داشته و جهت تعیین راهبردهای پژوهشی در راستای خودکفایی و توسعه محصولات جدید، تبادل اطلاعات و فناوری و ارتقای کیفیت فعالیت‌های پژوهشی مرتبط با صنعت خودروسازی صورت پذیرفته که اتفاق میمون و مبارکی است و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در واقع تولید محصولات جدید و استاندارد، با قیمت رقابتی، منجر به توسعه تولید و مبتنی بر دانش، اشتغال زایی، توسعه و رونق فروش و افزایش درآمد خوروسازان و تامین نظر مشتریان خودروهای ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی می‌شود. بنابراین توسعه تولید نوآورانه و تقویت برند خودروهای داخلی، توجه به استاندارد ، کیفیت و قیمت گذاری مناسب می بایست بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
در مقوله تولید محصولات داخلی و ارزیابی کیفی کالا و خدمات، سازمان ملی استاندارد نماینده مصرف کنندگان است که با تدوین قوانین و قواعد مرتبط با استاندارد بر اجرای قوانین نظارت دارد. امروزه عامه مردم و فعالان بازار، علامت استاندارد را به عنوان نشانه کیفیت، ایمنی و سلامت کالا می شناسند و هنگام خرید کالا درج نشان استاندارد روی محصولات را یکی از مهم ترین معیارهای شان برای خرید محصولات تولید داخل قرار می دهند. جایگاه استاندارد در جوامع امروزی پاسخگویی به نیاز مشتریان برای حصول اطمینان از کالاهای مصرفی است و علامت استاندارد این اطمینان خاطر را به مصرف کننده می دهد که کالاها مرغوب و ایمن هستند.
با توجه به بررسی های انجام شده، در حال حاضر استانداردهای سختگیرانه ای در صنعت خودرو لحاظ می شود و خودروهای تولید داخل قبل از اخذ کلیه مجوزهای مورد نظر سازمان ملی استاندارد امکان شماره گذاری و عرضه خودرو به بازار را ندارند. از این حیث خودروسازان داخلی کشور ملزم به رعایت و اجرای استانداردهای تعیین شده از سوی سازمان ملی استاندارد می باشند، لیکن پس از تایید کیفی محصولات خودرو سازان ایرانی توسط سازمان ملی استاندارد و صدور مجوز شماره گذاری، نشان ملی استاندارد بر روی خودروهای داخلی درج و نصب نمی گردد.
با عنایت به اینکه تولیدات خودروسازان داخلی به منظور بررسی تولیدات از حیث رعایت کامل استاندارد های تعیین شده توسط سازمان ملی استاندارد به صورت مستمر از سوی این سازمان مورد تست ، ارزیابی و بازرسی قرار می گیرد تا تمامی استانداردهایی که از سوی این سازمان تعیین شده ، در فرآیند تولید محصول مورد توجه قرار گرفته و اجرا شود. لیکن علیرغم اجرای موارد قانونی مورد نظر سازمان ملی استاندارد در فرایند تولید ، نشان استاندارد بر روی موتور یا بدنه خودرو درج نمی گردد.
در خاتمه پیشنهاد می شود سازمانی که بر اجرای استاندارد ها در شرکت های تولید خودرو نظارت مستمر دارد، به منظور صیانت از حقوق قانونی مصرف کنندگان و اطمینان خاطر مشتریان از کیفیت خودرو و با هدف تقویت برند خودروهای ایرانی و تولیدات دانش بنیان داخلی ، نسبت به درج یا نصب نشان استاندارد روی خودروها و در معرض دید مشتریان ( خریداران) اهتمام ورزد تا ضمن آگاهی خریدار و فروشنده از تایید کیفیت محصولات خودروسازی کشور توسط سازمان ملی استاندارد ، موجب تقویت و ارتقاء برند خودرو سازان داخلی شود .
* شهرام شیرکوند، حائـز سی و دو رتبه برتر در جشنواره های بین المللی و ملی مطبوعات و رسانه های کشور
منبع: دنیای خودرو