تالاب بوجاق

تالاب بوجاق واقع در پارک ملی بوجاق که در استان گیلان و در محدوده شهرستان آستانه اشرفیه قرار دارد. این پارک با مساحتی بالغ بر۳۲۵۰ هكتار اولین با ر در سال ۱۳۷۷ با عنوان منطقه شكار ممنوع تحت حفاظت قرارگرفت و در حال حاضر طی مصوبه شماره ۲۳۲مورخ ۲۱/۳/۸۱ به مجموعه پاركهای ملی كشور پیوسته است . پارک ملی بوجاق کیاشهر با کاربری گردشگری و طبیعت‌گردی در محدوده منطقه آزاد قرار دارد.

از پرندگان تالاب میتوان به این موارد اشاره کرد: باکلان بزرگ، کاکایی پازرد، چنگر نوک سرخ، سهره جنگلی، حواصیل بزرگ سفید. کاکایی نوک سبز، کاکایی سر سیاه، حواصیل کوچک، آبچلیک تک زی، گاوچرانک. دم جنبانک ابلق، سینه سرخ، سنقر تالابی. پاشلک کوچک، پاشلک معمولی، زردپره تالابی، اردک سرسیاه، اردک سیاه کاکل، چنگر، اردک ارده ای. کشیم کوچک، کاکایی کوچک، فیلوش، بلبل خال دار، ماهی خورک، گیلار، اردک سرحنایی، اردک تاجدار. اگرت کوچک، پیپت تالابی، اردک نوک پهن، گیلانشاه بزرگ، خروس کلی، غاز خاکستری. تلیله سفید، چنگر نوک سرخ، خوتکا، قرقی، چیف چاف، الیکایی.

تالاب های بوجاق

این منطقه از سه تالاب ِ کیاشهر در شرق، بوجاق در غرب و ۲۲ بهمن در مرکز همراه دلتای سفیدرود، جلگه‌ها و علفزارهای غرب دلتای سفیدرود و زمین‌ها و آب‌های ساحلی دریای خزر تشکیل می‌شود. این منطقه از سال ۸۱ به عنوان پارک ملی تعیین شده‌است. البته تالاب کیاشهر از سال ۵۴ به عنوان تالاب بین‌المللی تعیین‌و بر اساس کنوانسیون رامسر مورد حفاظت قرار گرفت. اما نکته عجیب اینجاست که تالاب کیاشهر در حال حاضر وضعیت بسیار نامناسب‌تری از نظر تنوع و تعداد جانوران نسبت به تالاب ۲۲ بهمن و تالاب بوجاق دارد که بتازگی مورد حفاظت قرار گرفته‌اند.

محدوده ورود سفید رود به دریای مازندران در پارک ملی بوجاق واقع شده است. محل قبلی مصب سفید رود به دریای کاسپین سال ها پیش تغییر کرده است و اکنون سفیدرود در فاصله دو کیلومتری از محل پیشین به دریا می ریزد.
اگر دریای مازندران را دریای واقعی درنظر بگیریم و نه دریاچه! تالاب بوجاق به عنوان اولین پارک ملی خشکی دریایی ایران شناخته می شود چرا که دو سال زودتر از پارک ملی نای بند در جنوب ایران به عنوان پارک ملی تعیین شده است…اما طبق مستندات سازمان محیط زیست، اولین پارک ملی خشکی دریایی ایران، پارک ملی نای بند می باشد که در سال ۱۳۸۳ به ثبت رسیده است.

شاید عجیب باشد اما ارتفاع این منطقه به طور متوسط ۲۶ متر پایین تر از سطح دریاهای آزاد است. پارک ملی بوجاق محل زمستان گذرانی پرندگان مهاجر و جوجه آوری پرندگان آبزی و کنار آبزی می باشد. در بدو ورود به پارک، آنچه بیش از حد نمایانگر است حضور و رفت و آمد انسان در محدوده پارک ملی است!
تعداد زیادی قایق صیادی در ساحل جلگه ای و پوشیده از گیاهان مرتعی توسط صیادان پنهان شده است تا شبانه راهی دریا شوند.

شکار خاموش

برج دیده بانی پاسگاه محیط بانی بوجاق برای کنترل منطقه و سرشماری پرندگان استفاده می شود. اینجا کمتر صدای شلیک گلوله شنیده می شود. اما به این معنی نیست که شکاری انجام نمی شود! در بیشتر تالاب های شمال کشور شکار خاموش انجام می شود! دام های پاگیری که به کلکوم (Kolkoom) معروف است بدون هیچ صدایی بلای جان پرندگان تالاب می شود.

در سویی دیگر از پارک ملی اما، انواع مرغابی ها درون تالاب در آرامش زندگانی می کنند. اردک سرحنایی، اردک تاجدار و فیلوش از زیباترین ها هستند. بوجاق علی رغم زخم های زیادی که بر تن دارد با تلاش محیط بانان منطقه و دوستداران حیات وحش هم چنان پابرجاست و تماشا دارد.

معضلات تالاب بوجاق

چیزهایی که می بینیم با تعریف پارک ملی و منطقه حفاظت شده تناقض زیادی دارد. مردم اینجا حس مالکیت بخشی از اراضی را دارند و خود را محق می دانند و از طرفی بخشی از پارک ملی منطقه نظامی است و امکان نظارت سازمان محیط زیست بر آن بسیار اندک است! منطقه نظامی که در آن باند فرودگاه هواپیماهای سبک هم احداث شده است!!!

با سهمیه بندی بنزین برای مناطق حفاظت شده، مناطقی مانند بوجاق که گشت با قایق جزء ضروریات آن است با مشکل بسیار بسیار جدی مواجه شده اند. پیشنهاد میشود گروه های گردشگری که برای تماشای پارک می روند حتما بخشی از هزینه های خود را به کمک به پارک برای خرید بنزین اختصاص دهند تا هم چنان به بقای پارک ملی بوجاق امیدوار باشیم…

رفت و آمد زیاد انواع خودرو و موتور سیکلت درون پارک جای تعجب بسیار دارد. جایی که حتی پرنده نگرها برای ورود به آن با کسب مجوز از سازمان محیط زیست باید وارد شوند محل تردد اهالی منطقه است که هر کدام به نوعی در حال استفاده نادرست از طبیعت منطقه میباشند.

گفته می شود شغل بیش از ۹۰ درصد مردم کیاشهر، صیادی و شکار می باشد! و این یک معضل بزرگ برای پارک ملی بوجاق است.

گونه های زیستی

بر‌اساس تحقیقی که از سال ۸۳ تا ۸۵ در این پارک انجام شد، در مجموع ۲۳۴ گونه پرنده از ۴۹ تیره مختلف در آن مشاهده شده ک ۱۲ گونه آن از جانوران در معرض خطر انقراض هستند که در فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط‌زیست است.

البته تعداد پرندگان بومی ساکن این پارک، فقط ۲۰ گونه است. بقیه از پرندگان مهاجر و عبوری هستند که بیشتر آنها فصل زمستان را در منطقه می‌گذرانند و سپس به زادگاه‌های خود باز‌می‌گردند. شناگر بلوطی پرنده نادری است که تاکنون فقط ۲ بار در ایران دیده شده که یک بار در بوجاق و بار دیگر در جنوب کشور بوده است. پرندگان نادر دیگری چون عروس غاز، فالاروپ، غاز پازرد، و غاز پیشانی‌سفید کوچک هم در این منطقه دیده شده‌اند. همچنین حضور پرندگانی مثل طرقه کوهی و چکچک ابلق که معمولا در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند تعجب کارشناسان را برانگیخته است.

بیش از ۵۰ گونه از آبزیان مختلف هم در منطقه شناسایی شده که ماهی سفید، کپور، اردک ماهی، کُلمه، ماهی کاراس، لای‌ماهی، سیم‌پرک و سرخ‌باله از جمله آن‌ها هستند. همچنین فک خزری، تنها پستاندار دریای خزر هم در این منطقه دیده می‌شوند. تعداد گونه‌های گیاهی شناسایی شده در این منطقه هم ۲۴۸ گونه است.

نحوه دسترسی به پارک ملی بوجاق

این منطقه از طریق جاده های حسن رود به زیباکنار، لشت نشاء به زیباکنار و نیز از طریق جاده خاکی زیباکنار هم که در جوار رودخانه اشمک قرار دارد . مسیرهای خاکی متعدد دیگر قابل دسترسی برای بازدیدکنندگان و محققان می باشد.

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟[امتیاز: 0 میانگین: 0] منبع: سیری در ایران