خبرگزاری فارس ـ اراک؛ طی طرحی در سال 1385 توسط هیات دولت دره گردو اراک به عنوان منطقه گردشگری مصوب گردید، ولی با گذشت 17 سال از تصویب این منطقه به عنوان یک منطقه گردشگری کار ساخت و توسعه فضای گردشگری در این منطقه با مشکلات زیاد و کندی بسیاری همراه بوده و وضعیت چندان مناسبی در حوزه زیرساخت و خدمات گردشگری ندارد.
پیشرفت ۵۰ درصدی مرحله نخست طرح توسعه منطقه گردشگری دره گردو
اخیرا معاون عمرانی شهردای اراک طی خبری از پیشرفت ۵۰ درصدی مرحله نخست طرح توسعه منطقه گردشگری دره گردو خبر داده و بیان کرد: عملیات اجرایی طرح توسعه منطقه گردشگری دره گردوی اراک به وسعت ۱۰۰ هکتار بعد از چندین وقفه از سال گذشته به صورت جدی آغاز شده است.
مرادی همچنین گفته است که با پیش بینی اعتباری که شد دو قرارداد با پیمانکار بابت تکمیل محدوده رودکنار به طول ۲ کیلومتر که حدود ۴۵ میلیارد تومان است، منعقد شده و تا پایان امسال به اتمام می‌رسد.
وی کاشت درخت و ایجاد فضای سبز و احداث روشنایی، احداث پارک تخصصی کودکان و بازی‌های هیجانی، ایجاد تله کابین به طول ۱۶۵۰ متر، احداث نمازخانه و سرویس‌های بهداشتی، احداث پست برق، احداث سه پارگینک را بخشی از اقدامات پیش‌بینی شده در این منطقه عنوان کرده است.
ایجاد ۵ هزار متر مربع فضای سبز در گردو
معاون سیما، منظر و فضای سبز شهرداری اراک نیز طی خبری از ایجاد ۵ هزار متر مربع فضای سبز در این منطقه خبر داده و گفته است: تکمیل باغ گردو و احداث سه برج نوری، زیرسازی بوستان خانواده نیز بخشی از اقدامات طرح توسعه دره گردو است.
لزوم طراحی دره گردو با رویکرد امنیت و نشاط
امروزه یکی از مباحث مهم در میان پژوهشگران مسائل شهری، موضوع شبکه فضاهای عمومی در شهر است، قدرت این مفهوم به گونه‌ای است که به عنوان یکی از عوامل مهم در ارتقای کیفیت شهری و دستیابی به توسعه پایدار مطرح می‌شوند.
با وجود اینکه سرانه فضای سبز در اراک حدود 26 متر مربع به ازای هر فرد است اما عدم وجود فضاهای کاربردی و تفریحی و با کیفیت مناسب، گله‌های بسیاری در این خصوص به مسوولین شهر و شهرداری اراک وارد است.
می‌دانیم فضاهای عمومی شهری به عنوان مهم‌ترین بخش شهرها، عنصر ضروری برای زندگی اجتماعی هستند که سبب حرکت در فضاهای شهری، تبادل اطلاعات و آگاهی، اجتماع پذیری و همچنین غنی سازی کیفیت محیط‌های شهری می‌شوند.
فضاهای عمومی شهری به عنوان مهم‌ترین بخش شهرها، عنصر ضروری برای زندگی اجتماعی هستند که سبب حرکت در فضاهای شهری، تبادل اطلاعات و آگاهی، اجتماع پذیری و همچنین غنی سازی کیفیت محیط‌های شهری می‌شوند
در کتاب زندگی در بین ساختمان‌ها آمده است که فضاهای عمومی می‌توانند فرصت‌های تعامل اجتماعی را باز یا بسته کنند، بنابراین نقش اصلی فضاهای عمومی، ارتقاء تعامل اجتماعی از طریق فعالیت‌های اجتماعی است.
شهر اراک پتانسیل‌های بالقوه‌ای در زمینه فضاهای عمومی دارد، منطقه دره گردو در جنوب شهر که به بافت شهری نیز متصل است با خصوصیاتی نسبتا بکر با دسترسی مناسب یکی از پتانسیل‌های شهر اراک است که متاسفانه در طراحی و در نظر گرفتن کاربردهای عملکردی و پر رنگ کردن نقش تفریحی و فضا سازی اجتماعی در آن کوتاهی شده است.
به نظر می‌رسد سازمان‌های مختلف به جای همکاری به نفع مردم شهر و توسعه شهر هر یک به دنبال پر کردن جیب خود از منابع شهری هستند، دعوای شهرداری در خصوص واگذاری زمین‌های مسکن و شهرسازی در منطقه گردو نفع هیچ شهروندی را دنبال نمی‌کند، در حالی که یک مدیریت واحد نقشش توسعه شهری و ایجاد کیفیت فضایی مطلوب به نفع همه شهروندان است.
اهمیت فضاهای سبز شهری تا بدان حد است که امروزه وجود این کاربری به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی جوامع به حساب می‌آید.
اراک فاقد هرگونه فضای تفریحی برای شهروندان است، فقدان فضای تفریحی کافی و مناسب برای شهروندان محصول بی‌تفاوتی مسوولان اجرایی شهری و استانی به این موضوع در سالیان متمادی است و این موضوع زمانی تأسف‌آورتر می‌شود که بدانیم این شهر یکی از قطب‌های صنعتی کشور است که درآمد سرشاری به آن گسیل می‌شود، اما سهم شهروندان از منافع حاصله هیچ است، بنا بر ضرورت این موضوع برآن شدیم تا با پیشنهاداتی به مسوولان شهری طبق نظر کارشناسان در این خصوص به توسعه شهرمان کمک کنیم.
نمونه پروژه‌های خارجی با موقعیت دره
در خصوص اهمیت و نقش منطقه گردشگری گردو با مریم زاهدی، فارغ‌التحصیل معماری منظر دانشگاه بین‌المللی امام خمینی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.
این متخصص حوزه معماری منظر با بیان اینکه طرح‌های مبتنی بر فضای جمعی و طرح‌های اجتماع‌محور جزئی از نیازهای شهر اراک است این طرح‌ها می‌تواند با رویکرد اوقات فراغت و گردشگری بنا بر نیازهای طراحی شهری و منظر شهر اراک حتی با رویکرد ملی تعریف شوند، می‌گوید: دره گردو می‌تواند به شکل ایده‌هایی برای زندگی بخشی و رویدادهای جمعی و خانواده محور و تلفیقی از طرح‌های اقتصادی به جذب سرمایه گذار بپردازد، در غیر این صورت رویکردهای موقتی ممکن است چالش‌های امنیتی و به خطر افتادن زیست شهری و از دست رفتن سرمایه‌های مادی و معنوی را به دنبال داشته باشد.
مریم زاهدی می‌افزاید: تئوری پنجره شکسته که یک تئوری معروف در حوزه جرم شناسی است و در سال ۱۹۸۲ توسط دو دانشمند آمریکایی مطرح شد و توسط پلیس شهر نیویورک به کار گرفته شد تا از هرج و مرج‌های شهری بکاهد که کاملا موثر واقع شد.
دره گردو می‌تواند به شکل ایده‌هایی برای زندگی بخشی و رویدادهای جمعی و خانواده محور و تلفیقی از طرح‌های اقتصادی به جذب سرمایه گذار بپردازد
وی ادامه می‌دهد: بر اساس این تئوری فرض کنید تعداد اندکی از پنجره‌های یک ساختمان شکسته باشد، اگر این پنجره‌ها برای مدت طولانی درست نشوند، خرابکاران میل بیشتری برای شکستن سایر پنجره‌ها پیدا می‌کنند و تعداد بیشتری از آنها را می‌شکنند. اگر این وضع ادامه پیدا کند، پس از مدتی ساختمان کاملا متروکه خواهد شد و به تصرف خرابکاران درخواهد آمد.
به گفته وی راه حل تئوری پنجره شکسته بیان می‌کند هرگاه خرابکاران پنجره‌ای را شکستند به سرعت شیشه شکسته را تعوض کنید و اجازه ندهید شیشه شکسته باقی بماند، تئوری پنجره شکسته نه تنها در مدیریت شهری بلکه در مدیریت تمام سازمان‌های خصوصی و دولتی، انتفاعی و غیرانتفاعی و حتی زندگی شخصی کارایی دارد.
ایجاد فضای شاد برای کودکان
کارشناس حوزه مسائل معمار منظر می‌افزاید: احساس امنیت در پارک‌ها، از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت فضا محسوب می‌شود و در طرح‌های کلان عنصر اصلی پایداری و بهره‌مندی از فضا است، محققان اذعان می‌دارند که یک پارک می‌تواند به عنوان یک دره اجتماعی عمل کنند که مانع از انجام فرآیندهای اجتماعی لازم برای پیشگیری از جرم و جنایت باشد، جنایات مرتبط با مواد مخدر، جرائم خشونت آمیز مانند سرقت، حمله یا تجاوز جنسی ازجمله جنایات اتفاق افتاده در پارک هستند.
زاهدی بیان می‌کند: از آنجا که فضاهای شهری در حقیقت ظرف و بستر تعاملات اجتماعی را تشکیل می‌دهند، میبایست بتوانند امنیت استفاده کنندگان خود را تأمین کنند،در غیر اینصورت، افراد جز در صورت لزوم و اجبار حاضر به گذران وقت خود در آنها نخواهند بود؛ این امر می‌تواند به کاهش پویایی و سرزندگی فضاهای یادشده و در نهایت تبدیل آنها به فضاهایی مرده و بدون نظارت اجتماعی بی‌انجامد.
طراحی فضا با رویکرد پایداری و زندگی محور که با ایده‌های اقتصادی و ایجاد محیط خود کنترل، زندگی جمعی، اجتماعی و اقتصادی استفاده کنندگان از فضای پارک و یا فضاهای تفریحی را تامین کند به خودی خود می‌تواند شاخص‌های امنیت را تقویت کند
وی ادامه می‌دهد: طراحی فضا با رویکرد پایداری و زندگی محور که با ایده‌های اقتصادی و ایجاد محیط خود کنترل، زندگی جمعی، اجتماعی و اقتصادی استفاده کنندگان از فضای پارک و یا فضاهای تفریحی را تامین کند به خودی خود می‌تواند شاخص‌های امنیت را تقویت کند.
پارک باراجین قزوین
فارغ‌التحصیل معماری منظر دانشگاه بین‌المللی امام خمینی با اشاره به پارک باراجین قزوین می‌گوید: این در طراحی انتخاب یک گروه خاص و یا زمان خاص بهره مندی از فضا، به کارکردهای امنیتی آسیب جدی وارد می‌کند، طراحی فضای جمعی با رویکرد خانواده، زندگی تورستی و زندگی شبانه، راه حل‌های اقتصادی و حضور اقشار مختلف، اعم از کودکان، بزرگسالان در گروه‌ها و تم‌های مختلف و دیده شدن انواع مختلفی از کارکردهای فضا برای تک تک افراد اجتماع شاخص‌های امنیت و نشاط عمومی را در پی خواهد داشت.
زاهدی تصریح می‌کند: در این میان ایجاد شفافیت فضایی، کارکردهای واقعی بهره‌مندی از فضا، پذیرش آئین‌ها و رفتارهای جمع گرایانه پویایی و سرزندگی ایجاد می‌کند و می‌توان نمونه‌هایی همچون پارک باراجین قزوین را که شاید یکی از فضاهای مشابه با دره گردو اراک باشد را به خوبی بررسی کرد و ضمن بهره مندی از تجربه‌های موفق آن نکات مغفول مانده را نیز به خوبی در نظر گرفت.
وی با اشاره به اینکه پارک باراجین قزوین می‌تواند ضمن الگو بودن به ریشه‌یابی مسیرهای طراحی بهینه‌تر نیز کمک کند، اظهار می‌کند: مسوولین شهرداری اراک می‌توانند با بازدید از پروژه‌های خوب شهرهای دیگر برای مردم شهر اراک طرح های عملکردی بهتری را به تصویب برسانند.
مسوولین شهرداری اراک می‌توانند با بازدید از پروژه‌های خوب شهرهای دیگر برای مردم شهر اراک طرح های عملکردی بهتری را به تصویب برسانند
این کارشناس می‌گوید: نقطه مقابل امنیت در فضاهای عمومی یک شهر، سرزندگی و پویایی فضا است؛ نمود آن را می‌توان در حضور فعال مردم، خلق فرهنگ تعاون و تعامل، کاهش استرس و نگرانی، حضور گروه‌های مختلف سنی و جنسی و حیات شبانه مشاهده کرد.
زاهدی می‌افزاید: با توجه به تجربه‌های پیشن در طراحی محیط‌های جمعی عدم شفافیت، کارکردهای نیمه کاره، عدم نورپردازی مناسب شب، نظام کاشت نامناسب و در عین حال نداشتن برنامه‌های مدون و حمایت شده برای ایجاد سرزندگی در محیط جمعی که البته بخشی از آن به ایجاد گردش مالی و اقتصاد مخصوص فضای پارک و باز شهری پیوند می‌خورد همچنین پذیرا نبودن همه اقشار جامعه، آیتم‌ها و شاخص‌های امنیتی و روانی در محیط عمومی را به شدت خدشه‌دار می‌کند، ما نمی‌توانیم به صرف ترس‌های پیشین و یا تجربه‌های ناگوار قبلی، نیاز جامعه را انکار کنیم.
وی بیان می‌کند: در توسعه شهری می‌توان از تجربه سایر شهرها و یا از تجریه سایر پروژه‌های مشابه دیگرکشورها استفاده کرد تا بتوانیم با دانشی عمیق‌تر به طراحی فضای شهری بپردازیم تا ضمن توسعه اقتصادی گام‌های موثری را جهت توسعه اجتماعی و اصلاح فرهنگی کمک به بهینه سازی الگوهای رفتاری شهروندان داشته باشیم.
فارغ‌التحصیل معماری منظر دانشگاه بین‌المللی امام خمینی ادامه می‌دهد: فضاهای سبز در شهرها، به‌ویژه شهرهای بزرگ و صنعتی مثل اراک دارای عملکردهای مختلفی هستند؛ فضای سبز ازیک‌سو موجب بهبود وضعیت زیست‌محیطی شهرها می‌شود و ازسوی‌دیگر شرایط مناسبی را برای گذران اوقات فراغت شهروندان مهیا می‌کند.
زاهدی می‌گوید: فضای سبز شهری بخش جاندار ساخت کالبدی شهر را شکل می‌دهد، بنابراین اهمیت دادن به چنین طرح‌هایی ضمن ایجاد و بهبود شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی می‌تواند خود زمینه‌های جرم زدایی، فرهنگ سازی بهبود وضع اقتصادی جذب گردشگر و مخاطب بیشتر تعاملات درون شهری، آموزش نظم اجتماعی و نشاط و پویایی شهروندان را تضمین کند چرا که شهر خوب مردم خوب می‌سازد.
پایان پیام/
منبع: فارس