اما در آخرین سال های تولید پاترول در ایران، یک شاسی بلند آفرودی دیگر نیز به تولیدات داخلی اضافه شد. این خودرو که شباهت بسیاری به لندروور دیفندر دارد، پاژن نام گرفت و جایگاه قابل توجهی (نه به اندازه نیسان پاترول) میان ایرانیان پیدا کرد.
گزارش اختصاصی پایگاه خبری رسمی جوان خودرو
از سال ها پیش تا کنون، خودروهای شاسی بلند از جایگاه ویژه ای میان ایرانیان برخوردار بوده اند و در حال حاضر محبوبیت خودروهای شاسی بلند نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان به اوج خود رسیده است. بر خلاف وضعیت این روزهای بازار خودرو که در یک سطح قیمت چندین خودرو شاسی بلند با مشخصات مختلف پیش رویتان قرار دارد، سال‌ها پیش که خودروهای وارداتی در ایران جایی نداشتند و بازار خودرو تنوعی حداقلی داشت، اگر می‌خواستید شاسی بلندی پر قدرت با قابلیت‌های آفرودی قابل توجه انتخاب و پولتان هم به لندکروزر و پاجروُ نمی‌رسید، پاترول تنها انتخابی بود که می‌توانست به وجدتان بیاورد. شاید بتوان از نیسان پاترول به عنوان یکی از محبوب ترین و معروف ترین شاسی بلندها نزد ایرانیان یاد کرد. این خودرو به قدری در ایران رواج داشت که هنوز هم بسیاری به صورت عامیانه خودروهای شاسی بلند را پاترول خطاب می کنند. اما در آخرین سال های تولید پاترول در ایران، یک شاسی بلند آفرودی دیگر نیز به تولیدات داخلی اضافه شد. این خودرو که شباهت بسیاری به لندروور دیفندر دارد، پاژن نام گرفت و جایگاه قابل توجهی (نه به اندازه نیسان پاترول) میان ایرانیان پیدا کرد.
نیسان پاترول ، محبوب ترین شاسی بلند برای ایرانی ها
پاترول از سال ۱۹۵۱ تا کنون در ۶ نسل توسط نیسان تولید شده است. شرکت پارس خودرو ( جنرال موتورز سابق) شاسی بلندهای معروفی همچون جیپ آهو و جیپ شهباز را در کارنامه خود داشت. اما در سال ۱۳۶۴ به موناژ جیپ خاتمه داد و به سراغ فرزند قد بلند نیسان رفت. نیسان پاترول نسل سوم از سال ۱۳۶۵ به خط تولید پارس خودرو آمد و تولید آن با کد۱۶۰ و کد ۲۶۰ تا سال ۱۳۸۲ ادامه پیدا کرد. پارس خودرو پاترول را در انواع 3 درب، 5 درب، وانت و آمبولانس تولید کرد.
این خودرو در دهه هفتاد هجری شمسی یکی از لوکس ترین خودروهای بازار بود و بسیار مورد توجه اقشار مرفه جامعه قرار می گرفت. همچنین پاترول از آن دسته خودروهایی است که در ارگان های مختلف کشور بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. حتی در سال های اول انقلاب که پارس خودرو هنوز تصمیم به موناژ پاترول نگرفته بود، ارگان هایی همچون کمیته از پاترول های وارداتی استفاده می کردند.
پاترول های کد۱۶۰ در دو تیپ تولید شدند. تیپ یک (MQ) از گیرباکس ۴ سرعته دستی و فنرهای کوتاهتر نسبت به تیپ دو برخوردار است. این مدل از روی چراغ های گرد جلو شناخته می شود. تیپ دو (MK) اما از گیرباکس ۵ سرعته دستی بهره می برد و آپشن های بیشتر و فنرهای بلندتر دارد. چراغ های جلوی این مدل از نوع چهار گوش هستند.
فضای کابین پاترول بزرگ و جادار است و در نمونه های 3 درب، سرنشینان ردیف عقب موقعیت بالاتری نسبت به راننده و سرنشین کناری دارند. مدل هایی که بعد از سال ۱۳۷۰ تولید شده اند به کولر مجهز هستند. که البته در نمونه 5 درب به علت بزرگی اتاق باد کافی به سرنشینان ردیف عقب نمی رسد. سواری پاترول خشک است و تکان های داخل کابین در بعضی موارد آزار دهنده می شوند. البته در پاترول های آمبولانس، برای راحتی بیمار از سیستم تعلیق نرم تری استفاده شده است.
اکسل این خودرو در جلو شناور و در عقب نیمه شناور است. سیستم فنربندی پاترول 2 مرحله ای است و از ساختار نردبانی شاسی بهره می برد. تامین قطعات برای مونتاژ پاترول از ژاپن مقارن بود با تولید نیسان سافاری. از این رو دیفرانسیل جلو مدل های مونتاژی با سافاری مشترک است و کیفیت بهتری نسبت به پاترول های مدل پایین ژاپنی دارد.
پیشرانه نیسان پاترول چه مشخصاتی دارد؟
پاترول با 2 سری پیشرانه در ایران عرضه شد. پیشرانه ۴ سیلندر ۲۳۸۹ سی سی که با کد Z24 شناخته می شود قادر است ۱۰۵ اسب بخار قدرت تولید کند. این پیشرانه ساخته شرکت مگا موتور کرمان است و از این جهت، پاترول های مجهز به پیشرانه ۴ سیلندر را موتور مگا خطاب می کنند. این پیشرانه از بولوک فولادی و سرسیلندر آلومینیومی تشکیل شده است و در آن سال ها روی مدل 3 درب پاترول نصب می شده است. پیشرانه Z24 در سال ۱۹۸۶ به سیستم تزریق سوخت انژکتور مجهز شد، اما مدل های موجود در کشور همگی از نوع کاربراتوری هستند. پیشرانه ۶ سیلندر دیگر پیشرانه ایست که روی پاترول نصب شد. این پیشرانه با کد P40 شناخته می شود. این پیشرانه ۳۹۵۶ سی سی حجم دارد و قادر است ۱۴۰ اسب بخار قدرت تولید کند. پیشرانه p40 بیشتر روی پاترول های 5 درب نصب شده است.
گیربکس قوی، برگ برنده نیسان پاترول
گیرباکس پاترول فوق العاده قوی و کم استهلاک است. اکثر پاترول ها از ۴ دنده جلو و ۲ دنده کمک برخوردار هستند. کمکی گیرباکس با یک اهرم کنار دسته دنده تنظیم می شود. برای دنده کمک چهار حالت در نظر گرفته شده است. حالت 2H برای سرعت های بالا مناسب است و چرخ های عقب را برای این امر به کار می گیرد. حالت 4H علاوه بر سرعت های بالا، برای حرکت سبک در جاده های لغزنده مناسب است و هر چهار چرخ را درگیر می کند. حالت N، حالت خلاص دنده کمک است و حالت 4L برای حرکت در شیب های تند و برف سنگین و شن زار مورد استفاده قرار می گیرد. در این حالت چهار چرخ به صورت سنگین حرکت می کنند و حداکثر گشتاور به کار گرفته می شود. پاترول شتاب آنچنانی ندارد، اما هنگام عبور از شیب ها و سربالایی ها قدرت مناسبی از خود نشان می دهد. عملکرد ترمزهای پاترول متوسط است و مدل های ۶ سیلندر از ترمز دیسکی در جلو و ترمز کاسه ای در عقب برخوردار هستند.
نکته جالب در خصوص نیسان پاترول این است که می توان گیرباکس آن را با نمونه ۶ دنده تعویض کرد و حتی جای گیرباکس ۶ دنده تعبیه شده است. پاترول استحکام بالایی دارد، اما در سرعت های بالا کمی نا متعادل نشان می دهد و چسبندگی لازم را ندارد. مصرف سوخت پاترول زیاد است و تا حدودی استفاده روزمره از این خودرو را صلب کرده است. لوازم پاترول در بازار به وفور یافت می شود، اما قیمت نمونه های فابریک کمی بالاتر از قطعات متفرقه است.
برای نگه داری پاترول باید به مواردی توجه کرد. به طور مثال گلگیرهای عقب پس از مدتی زنگ می زنند و پوسیده می شوند. این مساله به خاطر مسدود شدن سوراخ ناودان برای خروج آب است و هر از گاهی با باز کردن آن می توان از این پوسیدگی جلوگیری کرد. همچنین پولوس خلاص کن هر از گاهی باید در وضعیت قفل قرار بگیرد و اندکی با این وضعیت با خودرو رانندگی شود.
پاژن ، رقیب سنتی پاترول
در دهه 1370 شمسی و در غیاب رقبای توانمند آمریکایی، نیسان پاترول به عنوان یک شاسی بلند آفرودی و جان سخت فرصت خودنمایی پیدا کرد و بسیار محبوب شد. اما در همان دوران، شرکت سهامی صنعتی تولیدی مرتب یا شرکت خودروسازی مرتب که به “مرتب خودرو” نیز معروف است، اقدام به تولید داخلی خودرویی مناسب آفرود کرد که پاژن نام گرفت.
پاژن در نسخه‌های متفاوتی در ایران به تولید رسید که نمونه پنج در استیشن، چهار در وانت و سه در استیشن از محبوب‌ترین نسخه‌های تولیدی آن هستند و در مقابل نیسان پاترول 5 در، پاژن استیشن 5 در قرار می گیرد. از آنجایی که این خودرو در بازه زمانی نسبتا طولانی بر خط تولید قرار داشت تغییرات ظاهری و فنی قابل توجهی را تجربه کرد.
ریشه تاریخی پاژن به لندروور دیفندر باز می‌گردد، اما نه نمونه تولیدی انگلستان. موضوع مربوط به دهه 1950 میلادی و همکاری بسیار خوب شرکت لندروور انگلستان با شرکت‌های بین المللی است. این شرکت با همکاری مستقیم با شرکت‌هایی نظیر مینروا بلژیک، تمپو آلمان، سانتانا موتورز اسپانیا و مرتب خودرو ایران اقدام به ارسال مستقیم قطعات CKD به منظور مونتاژ محصولات خود در این کشورها می‌کرد.
اما پس از انقلاب ایران در پایان دهه 1970 میلادی و اعمال تحریم‌های اقتصادی، لندروور دیگر نتوانست به ارسال قطعات مونتاژی خود به ایران ادامه دهد. از این رو ایران به شرکت سانتانا موتورز اسپانیا روی آورد و قطعات مورد نظر را برای ادامه تولید از این شرکت دریافت کرد. قراداد مشترک تولید سانتانا موتورز اسپانیا با لندروور انگلستان برای ادامه تولید سری لندروور در سال 1990 میلادی (1369) پایان یافت و شرکت مرتب خودرو در سال 1994 (1373)، تجهیزات کامل خط تولید لندروور 2500DL و DC را از سانتانا خریداری کرد و از آن پس به صورت داخلی اقدام به تولید سری لندروور بر پایه تجهیزات اسپانیایی شرکت سانتانا موتورز کرد و این گونه بود که نام پاژن در ایران متولد شد.
پاژن و 3 پیشرانه!
پاژن‌های ابتدایی تولید شده در ایران به واسطه ارتباط خوب ایران و کشور ژاپن در سال‌های ابتدایی انقلاب، مخصوصا رابطه خوبی که با نیسان ژاپن شکل گرفته بود، با قطعات اساسی نیسان در ایران به تولید رسیدند. در نتیجه بیشتر پاژن‌های 4 سیلندر ایران از پیشرانه 2.4 لیتری کاربراتوری مشهور Z24 نیسان (مشترک با پاترول و نیسان زامیاد) به تولید رسیدند.
اما در میانه‌های دهه 1380، شرکت مرتب خودرو پیشرانه انژکتوری 3 لیتری 12 سوپاپ V6 میتسوبیشی را جایگزین پیشرانه نیسان کرد. پاژن با این پیشرانه بسیار قدرتمند شده بود و با نام پاژن V6 مورد استقبال مشتریان ایرانی قرار گرفت.
پس از این پیشرانه نیز پیشرانه مشترک با فوتون تانلند ایران خودرو روی پاژن قرار گرفت. سیستم انتقال نیرو جدیدی به کار رفته در پاژن یک نمونه 4 سیلندر توربو دیزل 2.8 لیتری برند کامینز آمریکا (تولید شعبه چینی کامینز) و گیربکس 5 سرعت دستی برند گترگ آمریکا (تولید شعبه چینی گترگ) در کشور چین بود. پاژن مجهز به این پیشرانه هرور نام گرفت و تیراژ بسیار محدودی تولید شد.
نسخه بنزینی 3000 سی‌سی 6 سیلندر پاژن که به پاژن V6 مشهور است به جرات بهترین نسخه تولیدی این خودرو به حساب می‌آید. البته پاژن V6 در بازار دست دوم از نیسان پاترول گران تر است، اما خرید آن نسبت به مدل 4 سیلندر منطقی تر به نظر می رسد. این نمونه پاژن از سال 1385 تا اوایل دهه 1390 بر خط تولید مرتب خودرو قرار داشت. پیشرانه 3 لیتری پاژن می‌تواند 161 اسب بخار قدرت در دور 5000 و گشتاوری 245 نیوتون متری در دور 2500 تولید کند. این پیشرانه به گیربکس 5 سرعت دستی متصل شده و از سیستم دو دیفرانسیل موقت انتخابی (4WD) بهره می‌برد که ضریب سنگین گیربکس کمی آن برابر با 2.2 است.
پاژن با بهره‌گیری از سیستم تعلیق نسبتا مدرن سه لینک در جلو و چهار لینک در عقب و استفاده از محورهای یکپارچه مجهز به سیستم تعلیق فنر لول به همراه کمک‌های هیدرولیکی در جلو و عقب و بهره‌وری از فاصله بسیار زیاد کف خودرو تا سطح زمین، توان آفرود قابل توجهی را به ارمغان می‌آورد و باید گفت توان آفرود این خودرو از نیسان پاترول هم بهتر است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های لندروور که در پاژن نیز اجرا شده، استفاده از فلز آلومینیوم در ساختار بدنه است که آن را در برابر رطوبت و خوردگی کاملا محافظت می‌کند.
مصرف سوخت بالای پاژن یکی از نقاط ضعف این خودرو به شمار می رود. همچنین ظاهر جعبه‌‌ای شکل پاژن باعث شده تا بویی از آیرودینامیک نبرده باشد و به همین دلیل در سرعت‌های بالا صدای کوبش باد به خودرو به شدت داخل کابین احساس می‌شود. همچنین فاصله‌‌‌‌ها و درزهای عجیب بدنه باعث شده نفوذ سروصدا و باد به کابین بیشتر از نیسان پیکاپ باشد. بدنه تمام آلومینیومی پاژن کار صافکارها را به شدت سخت می‌کند.
پاژن بخریم یا پاترول؟
پاترول در ظاهر ساده ولی در باطن پیچیده است و حساسیت های خاص خود را دارد. هر مکانیکی قادر به تعمیر اصولی این خودرو نیست و حتما باید به دست افراد کاردان سپرده شود. اگر از مصرف بالا و سواری خشک آن صرف نظر کنید، پاترول می تواند گزینه مناسب و ارزان قیمتی برای گشت و گذارهای آخر هفته در طبیعت باشد. این در حالیست که پاژن هم مصرف سوخت بالایی دارد و قیمت نمونه 6 سیلندر آن از پاترول بیشتر است. اما در عمل آفرودر قوی تری نسبت به پاترول است. در کنار استهلاک بالا مخصوصا در قسمت پلوس‌‌‌‌ها و جلوبندی، یکی دیگر از نقاط ضعف پاژن را می‌توان فرمان حساس‌اش برشمرد که برای یک خودرو شاسی‌بلند عنصری خطرناک است.
منبع: جوان‌خودرو