بازی نقش مهمی در رشد تاب آوری کودکان با فراهم کردن بخش های سازنده و اساسی برای مقابله با چالش ها و ناملایمات ایفا می کند.بازی یک جنبه اساسی از رشد کودک است که با کمک به کودکان در تسلط بر محیط خود، از مسیر توسعه مهارت ها به توسعه تاب آوری کمک می کند.
تاب آوری کودک به ظرفیت کودک برای مقاومت و بازیابی از چالش های مهمی که ثبات، دوام یا رشد او را تهدید می کند، اشاره دارد.این توانایی کودک برای انطباق موفقیت آمیز با شرایط نامطلوب، مانند قرار گرفتن در معرض فقر، خشونت خانگی، یا سایر اشکال تروما است و همچنان به نتایج مثبت در زندگی کودکان هم اشاره دارد.
تاب آوری فرآیندی پویا است که شامل تعامل عوامل مختلف از جمله منابع شخصی کودک، حمایت موجود در خانواده و اجتماع و توانایی آنها برای مقابله با استرس و ناملایمات است.
ایجاد تاب‌آوری در کودکان شامل فراهم کردن منابع مادی لازم، روابط پایدار و مثبت، پرورش مهارت‌های خودتنظیمی و کاهش قرار گرفتن در معرض ناملایمات طاقت‌فرسا است.
کودکان تاب‌آور مهارت‌های محافظتی را نشان می‌دهند و محیط‌های حمایتی دارند که به آنها کمک میکند به طور مؤثر با موقعیتهای دشوار کنار بیایند.
به گزارش میگنا رسانه سلامت روان ایران بازی یک فرآیند تعاملی و خودگردان است که توسط کنجکاوی و انگیزه ذاتی برای تسلط بر محیط هدایت می‌شود، که با جنبه‌های اصلی تاب‌آوری (مهارت‌های مقابله، استراتژی‌های مقابله با واکنش‌ها، و کنترل بر محیط اطراف) همسو می‌شود.
علاوه بر این، ارتباط بین رشد سالم و بازی بر سه اصل کلیدی تأکید دارد:
روابط حمایتی
کاهش استرس
ایجاد مهارت‌های اصلی
این اصول برای رشد و سلامت کودکان ضروری هستند و ارتباط نزدیکی با توسعه تاب آوری دارند. بازی، به عنوان شکلی از تعامل و کاوش، کمک قابل توجهی به توسعه این اصول سه گانه می کند و در نتیجه تاب آوری را در کودکان تقویت می کند.
خاطره اکبری رواشناس و کارشناس سلامت در ادامه اضافه میکند بازی مغز را به روش‌هایی فعال میکند که تنظیم هیجانی، حل مسئله و ترشح مواد شیمیایی مانند اکسی توسین و دوپامین را افزایش می‌دهد که بر رفاه عاطفی و مهارت‌های اجتماعی تأثیر می‌گذارد.
بازی نه تنها برای کودکان خردسال مفید است، بلکه همچنان بر رشد آنها تأثیر مثبتی دارد و زبان، حل مسئله و مهارت های ریاضی و شناختی را بهبود می بخشد. زمان بازی بدون ساختار برای کودکان برای درونی کردن تجربیات یادگیری و توسعه مهارت های ضروری برای تاب آوری و رشد سالم بسیار مهم است.
به طور خلاصه، بازی ابزار قدرتمندی است که از تاب آوری کودکان با اجازه دادن به آنها برای کشف، یادگیری و تعامل با محیط خود حمایت می کند. این پلت فرمی را برای کودکان فراهم می کند تا مهارت های ضروری را ایجاد کنند، با چالش ها کنار بیایند، و اعتماد به نفس لازم برای گذر از سختی ها را به طور موثر توسعه دهند.
در اینجا چند نمونه از فعالیت های بازی که می توانند تاب آوری را در کودکان تقویت کنند آورده شده است:
بازی تخیلی: فعالیت‌هایی مانند بازی‌های ساختگی و وانمودی به کودکان اجازه می‌دهد خلاق باشند و خود تنظیمی و کنترل تکانه را ارتقا دهند. وقتی کودکان سناریوهای بازی خود را طراحی می کنند، کارگردان، تهیه کننده و بازیگر می شوند و حس عاملیت و کنترل بر محیط خود را تقویت می کنند.
بازی بدون ساختار: زمان بازی بدون ساختار، که در آن کودکان آزادی کاوش و تعامل با محیط اطراف خود را بدون دستورالعمل های دقیق دارند، برای رشد مهارت های عاطفی، شناختی و اجتماعی بسیار مهم است. این نوع بازی به کودکان کمک می کند تا از نظر جسمی، عاطفی، ذهنی و اجتماعی رشد کنند و پایه ای برای تاب آوری فراهم می کند.
بازی‌هایی که حل مسئله را آموزش می‌دهند: این بازی ها کودکان را به کار تیمی، حل مسئله و تنظیم عواطف تشویق می کند که مهارت های ضروری برای تاب آوری است تمرکز اینگونه بازیها بر افزایش توان حمایت یابی و قدرت حل مساله و تفکر خلاق و مواجهه موفق با موقعیتهای نا معین و ابهامات زندگی است.
حلقه های تعارف: تمرین مهربانی و ایجاد عزت نفس از طریق فعالیت هایی مانند حلقه های تعریف و تمجید می تواند تاب آوری را در کودکان افزایش دهد. این بازی شامل تعریف و تمجید، تمرکز بر کیفیت های فراتر از ویژگی های بصری، و ترویج تعاملات مثبت در بین کودکان است.این بازی ها نه تنها فرصت‌هایی برای سرگرمی و نشاط کودکان فراهم میکند، بلکه به عنوان ابزار ارزشمندی برای جامعه پذیری، استقلال، مهارت‌های حل مسئله و قدرت عاطفی عمل می‌کنند و آنها را برای عبور مؤثر از چالش‌های زندگی آماده می‌کنند.
منبع: میگنا