خبرگزاری فارس – کرمانشاه؛ رضا کریمی: مستند یک‌ساعتی «سرپتی‌ها» به نویسندگی، کارگردانی و تهیه‌کنندگی کیوان مهرگان با محور قرار دادن شخصیت یارمحمدخان، به موضوع مشروطه در کرمانشاه می‌پردازد.
نام فیلم از رمز آخرین عملیات مشروطه‌خواهان در کرمانشاه برداشته‌شده که منجر به شهادت یارمحمدخان کرمانشاهی شده و در زبان کردی به معنای «سر برهنه» است.
مراحل تحقیق و تولید این فیلم مستند از اواخر سال ۱۳۹۹ آغازشده و تا اواسط ۱۴۰۱ ادامه داشته است.
حاتم قادری، سعید لیلاز، فیاض زاهد، ابراهیم توفیق، محمدعلی سلطانی، اردشیر کشاورز، روح‌الله بهرامی، علیرضا گودرزی، محمدحسین شیریان، اردشیر پشنگ و هرمز بیگلری ازجمله کسانی هستند که در این فیلم حضور دارند.
در چکیده منتشرشده می‌خوانیم که:
«مستند سرپتی‌ها روایتی تاریخی و صادقانه از تحرکات مشروطه‌خواهی در غرب ایران، به‌ویژه کرمانشاه است که به زندگی و مرگ یارمحمدخان، از سرداران مشروطه می‌پردازد. روایتی دقیق برای به یادآوردنِ آزادی‌خواهانی که جانشان را درراه آزادی وطن از دست دادند، اما انگار فراموشی، سرنوشت ابدی همه‌ی آن‌ها بوده است».
اما آیا روایت دقیق توصیف درستی دراین‌باره است؟
موضوع مستند «سرپَتی‌ها» مهجوریت تاریخ مشروطه در کرمانشاه است ولی سرشار از ناگفته‌هاست. در این مستند بافت ایلیاتی و عشایری کرمانشاه مانع موفقیت مشروطه معرفی می‌شود.
نگاه عمیق به مشروطه این است که افق پرسش از ماهیت غرب در آن مطرح شود یا حداقل نسبت مشروطه و مشروعه بررسی شود. ولی این مستند در این حال و هوا نیست!
ابتدای فیلم می‌بینیم که بسیاری از مردم همشهری یار محمد او را نمی‌شناسند یا صرفاً نامی از او شنیده‌اند و در اواخر فیلم می‌بینیم که یارمحمدخان، به‌عنوان قهرمان مشروطه، اکنون گمنام مانده و مقبره‌اش تعطیل و مخروبه شده است. البته زمانی قبل از تاریخ ساخت مستند مراسم یادبود او برگزار و خیابانی به نام او نام‌گذاری شد. در مراسمی در مهر ۱۳۹۸ با حضور مسئولین و نمایندگان مجلس و شورای شهر برگزار شد، یکی از بلوارهای کرمانشاه به نام «یارمحمدخان» نام‌گذاری شد. این نوع وقایع نشان می‌دهد کسانی بوده‌اند که به فکر بزرگداشت او باشند و در حقیقت اگر در دیگر زمان‌ها بی‌توجهی صورت گرفته است، کرمانشاهیان در مهجور کردن یارمحمدخان یکدست نبوده‌اند.
از طرف دیگر گزارش‌ها در مورد یارمحمدخان فقط مثبت نبوده است. در همان ایام بزرگداشت وی نقاط منفی شخصیت او در رسانه‌ها مطرح‌شده و گفته شد که یارمحمدخان جزو عوامل نظامی و تروریستی حزب فاسدالعمل دموکرات و مجری افرادِ ناباب بود که صرفاً از باب از میان برداشتن مخالفانِ حزب دموکرات دست به هر اقدامی می‌زند و به رهبر آن حزب ایمان پیدا کرد و کورکورانه و بدون آنکه از خود اراده داشته باشد اطاعت می‌کرد. پس مرگ درراه مطامع حزب منحرف دموکرات و در رکاب سالارالدوله را نباید نام قیام ملی و شهادت دانست.
(خبرگزاری فارس | آیا «یارمحمدخان» یک قهرمان ملی است؟ http://fna.ir/ddu478 )
قصد تائید کامل همه اعمال و گفتارهای فوق را نداریم اما نباید آن‌ها را مسکوت گذاشت. مستندساز نه خواسته از تلاش برخی کرمانشاهی‌ها برای بزرگداشت یارمحمدخان بگوید و نه نقدهای جدی وارد بر او را بررسی کند و ترجیح داده با ناگفته‌های بسیار، با یک سکانس و نوای احساسی در فضایی غم‌زده که از موسیقی «نینوا» اثر استاد حسین علیزاده استفاده کرده با موضوع «مهجوریت قهرمان مدنظرش» به کارش پایان دهد.
انتهای پیام/ و
منبع: فارس